Bằng PhD Là Gì? Điều Kiện Để Lấy Được Tấm Bằng PhD Danh Giá

Ngoài tấm bằng cử nhân hay bằng thạc sĩ thì một tấm bằng được tất cả các doanh nghiệp ưa thích đó chính là tấm bằng PhD. Đây là một loại bằng có bậc học cao nhất ở trong các bậc học hiện nay và được mọi người gọi với tên là bằng tiến sĩ. Vậy bằng PhD là gì? Làm sao để lấy được bằng cấp PhD danh giá? Tham khảo bài viết dưới đây của ANB Việt Nam nhé.

Tổng quan bằng PhD là gì?

Khái niệm bằng PhD là gì?

Bằng PhD là gì? PHD được viết tắt của từ Doctor of Philosophy là bậc học cao nhất trong bậc học hay còn gọi là tiến sĩ. Bằng cấp PhD được xuất hiện lần đầu tiên tại Đức, sau này được xuất hiện tại Canada, Mỹ… và ở các nước phát triển khác, trong những năm gần đây PhD được gộp lại để nói chung về những người có học vị Tiến sĩ trong mọi ngành nghề.

Lịch sử hình thành của PhD

Ở Mỹ tấm bằng PhD xuất hiện khoảng cuối thế kỷ 19. Philosophiae Doctor là tiếng Latinh. Chữ doctor nghĩa là “thầy” (tương đương teacher), và “chuyên gia”, “chức trách” (authority). Philosophy (triết học) có nguồn gốc từ thời trung cổ (medieval) ở Châu Ảu, khi các trường Đại học có bốn chuyên khoa (faculty) chính là: thần học (theology), luật học (law), y học (medicine), và triết học (philosophy). 

Philosophy ở đây dùng để chỉ các ngành học không chỉ hay dẫn đến một nghề nghiệp thực tế nhất định của thời đó cụ thể như người của nhà thờ, luật sư và bác sĩ. Và cho đến nay PhD không phải lúc nào cũng liên quan đến philosophy những chữ doctor vẫn mang đầy đủ ý nghĩa của nó.

Ở phương Tây, trong  giao tiếp người ta gọi một người có bằng PhD là doctor. Và đa số các trường đại học đều đòi hỏi toàn bộ giảng viên và các giáo sư hay các nhà nghiên cứu ở các phòng nghiên cứu chuyên nghiệp đều có bằng PhD.

Nhưng không phải tất cả các PhD đều có thể làm giảng viên, giáo sư, hay nghiên cứu viên. Có một số PhD chẳng bằng một kỹ sư thông thường và cũng có khá nhiều PhD, sau khi “hành nghề” một thời gian thì lên chức, hoặc chuyển sang làm salesman hoặc làm quản lý,…

Trong các trường Đại học Châu Âu thời trung cổ, các ngành học được chia thành 4 khoa: thần học, luật, y học và triết học. Lúc đầu các danh hiệu thạc sĩ và bác sĩ được sử dụng để thay thế cho các cấp độ học vị cao nhất.

Hệ thống bằng cấp PhD đại học ngày nay được bắt nguồn và mô phỏng từ hệ thống văn bằng của hai trường đại học lâu đời ở Âu châu vào thế kỷ 12 là Trường Đại học Paris ở Pháp và Trường Đại học Bologna ở Ý. 

Theo Keith Allan Noble, bằng tiến sĩ PhD đầu tiên được trao ở Paris thời trung cổ vào khoảng năm 1150. Ở thời Trung cổ, mỗi ngành nghề sẽ thành lập một hiệp hội gọi là Collegium, hiệp hội này bầu ra những người có danh hiệu là Magistrates, những người được nhận vào phụ giảng được gọi là Bakalari.

Cuối thế kỉ 12, Trường Đại học Paris thay đổi học vị Bakalari thành Baccalaureate. Đây là học vị duy nhất được cấp cho những thí sinh đã học xong một chương trình giáo khoa 4 năm về ngữ pháp, tu từ học, logic và đỗ khoa thi do các Magistrates đặt ra.

Sau đó là họ có thể theo học tiếp chương trình Master hay Doctor trong khoảng 8 năm học và được kết nạp vào tổ chức được gọi là Universitas of Doctors sau khi đạt tiêu chuẩn xét duyệt. Vào thời gian này, những danh xưng như Master, Doctor và Professor có cùng nghĩa và tương đương về giai cấp, tất cả họ đều làm nghề dạy học.

Vào thế kỉ 13, những người dạy học tại Trường Đại học Bologna, trung tâm huấn luyện luật pháp ở Âu châu được gọi là Doctor. Còn ở Trường Đại học Paris, là trung tâm về văn học nghệ thuật, những người dạy học được gọi là Master. Ở Anh và Mỹ, văn bằng Doctor sau này được đánh giá cao hơn văn bằng Master. Hai trường đại học Oxford và Cambridge ở Anh được mô phỏng theo hệ thống tổ chức của Trường Đại học Paris, nơi các nhà khoa bảng các môn văn hóa nghệ thuật thường được gọi là “Master”, trong khi các đồng nghiệp của họ được gọi là “Doctor” trong các môn học như triết, thần học, y học và luật.

Trong cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỉ 20, bằng Tiến sĩ PhD được sử dụng rộng rãi khắp Châu Âu. Ở Pháp, bằng Tiến sĩ được sử dụng là bằng cấp PhD cao nhất là năm 1808, tại Nga là năm 1819. Ở Anh bằng tiến sĩ đầu tiên theo nghĩa hiện đại là DSc của Đại học Durham, được giới thiệu vào năm 1882 và nhanh chóng được các trường Đại học khác áp dụng theo.

Tại Việt Nam, giai đoạn phong kiến học vị tiến sĩ được trao cho người đỗ tất cả ba kì thi: Thi Hương, thi Hội, thi Đình.

Đến thế kỷ 20, học vị Tiến sĩ của Việt Nam bắt đầu áp dụng chính thức theo hệ thống giáo dục hiện đại của châu Âu. Từ 1975 – 1998 chịu ảnh hưởng của hệ thống giáo dục của Liên Xô, Việt Nam tồn tại 2 bậc học vị là Phó tiến sĩ và Tiến sĩ. Đến năm 1998 chức danh Phó tiến sĩ được đổi thành tiến sĩ.

Trong hệ thống giáo dục ở Úc tấm bằng PhD không phải là sự kết thúc, mà lại chính là sự khởi đầu của một nghề mang tính chất chuyên nghiệp, đó là nghề nghiên cứu. Khác hoàn toàn với học đại học, hay học cao học, PhD được biết đến như một “hành trình tự thân” nơi một mình cá nhân theo đuổi một hành trình của riêng mình trong 3 – 4 năm. 

Phd chúng ta cần tự vạch ra con đường mình sẽ đi, tự xây dựng kế hoạch để có thể đi hết con đường đó. Và tùy ngành học và chủ đề nghiên cứu, có thể khi kết thúc hành trình sẽ tới một cái đích mà người khác đã từng tới hoặc đã biết đến, nhưng buộc phải tới đó trên một con đường chưa ai đi.

Đòi hỏi của bằng PhD là gì? Đó là sự mài giũa đầu óc với mức độ mà không au sẽ không tưởng tượng được cho tới khi đặt chân vào hành trình ấy. Phd đòi hỏi tư duy phải độc lập và sáng tạo tới mức cao nhất có thể. 

Phd thử thách độ bền của tâm lý với muôn vàn cung bậc cảm xúc và trạng thái tình cảm, trong đó không thiếu những lúc cảm thấy tuyệt vọng. Nhưng nếu bước qua bạn sẽ nhận lại phần giá trị xứng đáng.

Nguồn gốc bằng PhD là gì?

Nguồn gốc của bằng PhD là gì? Mặc dù PhD có nguồn gốc từ Hy Lạp nhưng nó không thực sự là một văn bằng Hy Lạp cổ đại. Mà nó là một sự phát triển gần đây, học vị Tiến sĩ đã được phát triển ở Đức vào thế kỷ 19 cùng với các trường đại học nghiên cứu hiện đại.

Nếu trước kia chỉ có bằng thạc sĩ –  Masters degree, nhưng vì muốn kích thích và mở đường cho các sinh viên có đam mê nguyên cứu trong lĩnh vực mình đang tìm hiểu. PhD đã ra đời và hiện tại là loại bằng cấp cao nhất trên thế giới.

Ðể hoàn tất PhD, sinh viên phải đạt được hai mục tiêu chính:

• Hoàn toàn thông thạo một ngành hoặc phân ngành nào đó
• Góp phần mở rộng khối kiến thức của nhân loại về ngành đó

Trong đó mục tiêu góp phần mở rộng kiến thức của nhân loại là cái cốt lõi để phân biệt bậc PhD với các bậc học khác. Một PhD đúng nghĩa là phải có một vài công trình và ý tưởng nghiên cứu của riêng mình (originality) phục vụ áp dụng vào đời sống ngành nghề của mình chứ bằng cấp PhD không phải cứ đọc nhiều, rồi thi lấy điểm cao là xong.

Lợi ích khi có được tấm bằng PhD là gì?

Sau quá trình học đại học thì nhiều bạn sinh viên có điều kiện di du học nước ngoài để lấy được tấm bằng cao hơn như thạc sĩ, tiến sĩ … để tiếp cận được với nền văn minh của những nước tiên tiến trên thế giới và mở mang kiến thức. Vậy lợi ích khi sở hữu bằng PhD là gì?

Đối với những bạn sinh viên đạt được bằng PhD sẽ được xã hội, các nhà tuyển dụng đánh giá rất cao, khi đó lương bổng và vị trí công việc của bạn cao hơn so với những người có trình độ đại học hay thạc sĩ.

Đối với những người đi làm trong các ngành nghề, lĩnh vực cần nâng cao kiến thức, trình độ như giảng viên của các trường đại học, giáo sư, phó giáo sư … đối với những người làm nghiên cứu khoa học với mong muốn tìm ra những chân trời mới hay những người được cân nhắc vào các vị trí lãnh đạo cao cấp trong các cơ quan nhà nước hiện nay.

Xem thêm: Xin visa đi Canada như thế nào?

Những kiến thức trong chương trình PhD

Để hoàn thành lấy được bằng cấp PhD phải trải qua các giai đoạn sau:

• Thực hiện tìm hiểu và đánh giá tài liệu
• Tiến hành nghiên cứu ban đầu và thu thập kết quả của cá nhân
• Viết một luận án trình bày kết luận của cá nhân
• Bảo vệ luận án của mình trong một kỳ trước hội đồng gồm nhiều giáo sư hay các nhà khoa học có chuyên ngành mà mình đang làm đồ án
• Để đạt được bằng cấp PhD thật sự phải mất rất nhiều thời gian và trí óc, nhưng nếu thành công thì được rất nhiều người tôn trọng và quan trọng hơn là những kiến thức nghiên cứu sẽ giúp ích cho cộng đồng, khoa học và sự phát triển của thế giới.

Thời gian học bằng PhD là bao lâu?

Nếu như các bạn sinh viên đang có dự định học lên PhD thì thời gian học là vấn đề bạn cần quan tâm bởi nếu như bạn học toàn thời gian và tập trung vào học thì bạn sẽ mất khoảng từ 3 đến 4 năm để hoàn thành, còn nếu như bạn chỉ học bán thời gian thì thời gian để kết thúc khóa học sẽ lên đến 7 đến 8 năm. Và khi bạn đăng ký học lên tiến sĩ thì bạn sẽ phải ký cam kết là toàn tâm toàn ý cho những giờ học nghiên cứu học thuật.

Hầu hết các chương trình học PhD tại Canada thường mất từ 4 đến 6 năm để hoàn thành.

Với tấm bằng PhD thì bạn sẽ có thể đăng ký theo hình thức được tài trợ hoặc tự bỏ tiền ra học. Thông thường hiện nay sẽ có những chương trình cấp học bổng do nhà trường tài trợ sau khi đã nhận được bảng đề xuất và lý do tại sao bạn muốn nghiên cứu về lĩnh vực này. Còn đối với những chương trình tiến sĩ tự túc với kinh phí do gia đình bỏ ra thì mức kinh phí ở các nước sẽ khác nhau.

Xem thêm: Du học tự túc Canada

Học PhD tại Canada hết bao nhiêu tiền?

Học phí để học và có bằng cấp PhD tại Canada thay đổi tùy thuộc vào khóa học và trường Đại học, và thường sẽ gấp đôi học phí của sinh viên Canada. Có một trường hợp ngoại lệ đó là University of Toronto, khi mà hầu hết sinh viên quốc tế học PhD ở đây sẽ chỉ phải đóng mức học phí bằng với học sinh Canada, bắt đầu từ mùa thu năm 2018.

Ví dụ như: chi phí học để có bằng cấp PhD ở Canada, trường University of British Columbia khoảng $8.000 CAD cho 1 năm học. Trong khi đó, học PhD lại mất $10.000 CAD trong các năm 1 và năm 2 tại University of Manitoba.

Những yêu cầu cần có để sở hữu bằng PhD là gì?

Trên Thế giới, để nhận được văn bằng Tiến sĩ PhD, ứng viên cần phải có bằng Thạc sĩ trong ngành học có liên quan đến bằng Tiến sĩ của cá nhân, nhưng tại Mỹ nhiều chương trình của nước này lại cho phép sinh viên đăng ký Tiến sĩ ngay khi có bằng đại học. 

Trước khi viết luận án Tiến sĩ, nghiên cứu sinh cần phải công bố vài bài báo khoa học trên các tập san khoa học quốc tế ví dụ như British Medical Journal – tập san y khoa. Thông qua những bài báo này, đồng nghiệp trên khắp thế giới có thể thẩm định chất lượng của công trình nghiên cứu và luận án của nghiên cứu sinh. 

Tại các trường đại học ở châu Âu, Mỹ và Úc, công bố quốc tế là yêu cầu gần như tất yếu trong quá trình học Tiến sĩ. Các nghiên cứu sinh được khuyến khích hoặc gần như bắt buộc phải công bố vài bài báo khoa học trước khi viết luận án Tiến sĩ. 

Ở một số nước khu vực Bắc Âu, luận án Tiến sĩ thực chất là tập hợp một số bài báo khoa học đã công bố trên các tập san quốc tế. Tùy thuộc vào quy định của trường đại học, của khoa chuyên ngành nghiên cứu sinh sẽ phải thực hiện bao nhiêu bài báo khoa học cần thiết để có thể bảo vệ luận án Tiến sĩ của mình. 

Các nghiên cứu sinh phải hoàn thành luận án nghiên cứu khoa học, nếu không nghiên cứu khoa học thì không thể trở thành Tiến sĩ. Việc hoàn thành luận án khoa học là một phần quan trọng của chương trình học Tiến sĩ. 

Để hoàn thành luận án nghiên cứu khoa học, thì ứng viên phải có kiến thức uyên bác, sâu rộng về một đề tài khoa học nào đó. Tiếp theo là mở rộng, đóng góp và phát triển thêm tri thức mới về đề tài đó. Những tri thức mới ở đây bao gồm việc phát hiện mới, khám phá mới, hay phương pháp mới cho một vấn đề cũ,… 

Để mở rộng kiến thức trong một đề tài, các ứng viên phải nghiên cứu theo sự chỉ dẫn của thầy cô, đồng thời tự tìm hiểu kiến thức về đề tài đó thông qua các tập san khoa học. Một luận án Tiến sĩ sẽ có độ dài từ 70.000 từ đến 100.000 từ. Ở nhiều quốc gia, một nghiên cứu sinh phải bảo vệ luận án của mình trước một hội đồng giám khảo chuyên gia do trường đại học chỉ định. Ở các quốc gia khác, luận án được kiểm tra bởi một hội đồng giám khảo chuyên gia, người quy định liệu luận án có thể vượt qua được về chuyên môn hay không và vấn đề nào cần được giải quyết trước khi luận án có thể được thông qua.

Để hoàn thành chương trình đào tạo Tiến sĩ, tất cả nghiên cứu sinh phải đáp ứng được những yêu cầu cơ bản:

• Phải chứng tỏ mình có những kiến thức cơ bản về khoa học, kiến thức chuyên sâu về lĩnh vực mà mình nghiên cứu
• Phải am hiểu các tài liệu nghiên cứu trong lĩnh vực chuyên môn, luôn cập nhật kiến thức mới, phát triển mới liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu
• Chứng tỏ được kỹ năng phát hiện vấn đề thông qua các câu hỏi có ý nghĩa cho nghiên cứu chuyên ngành
• Làm chủ được phương pháp nghiên cứu khoa học hay phương pháp thí nghiệm cơ bản
• Đạt được những kỹ năng về truyền đạt thông tin, kỹ năng trình bày kết quả nghiên cứu trong các diễn đàn khoa học quốc gia và quốc tế, khả năng viết báo cáo khoa học,…

Đa số các nghiên cứu sinh Tiến sĩ phải học toàn thời gian. Tuy nhiên nay với sự phổ biến của giáo dục từ xa và công nghệ học tập điện tử, một số trường đại học chấp nhận sinh viên đăng ký vào chế độ bán thời gian giáo dục từ xa, nhưng cách học này cần nhiều thời gian hơn so với học toàn thời gian.

Điều kiện để học lên bậc PhD như thế nào?

Không phải ai cũng có thể học lên bậc PhD vì bậc PhD đòi hỏi phải có bằng thạc sĩ trong ngành nghề học liên quan. Chúng ta phải chứng minh được kiến thức của mình cũng như là những kiến thức mà bản thân muốn biết, muốn làm sáng tỏ, phương pháp học tập như thế nào,… tất cả đều phải có ở trong đề cương nghiên cứu. Và đây là điều kiện bắt buộc của một số trường nếu như muốn học lên bằng tiến sĩ PhD.

Tiếp đến, để có thể chắc chắn hồ sơ nhập học của chúng ta sẽ được thông qua thì cần phải đạt được các tiêu chí sau:

• Có kiến thức vững chắc về lý thuyết và khái niệm chuyên môn
• Có kiến thức nghiên cứu chuyên môn
• Có khả năng nghiên cứu độc lập
• Có khả năng kết nối kết quả để hình thành lên những luận điểm sâu rộng

Học bổng và tài trợ tài chính

Phần lớn học bổng sẽ dựa trên thành tích học tập của các bạn. Những công cụ đáng tin nhất để các bạn tìm kiếm học bổng PhD sẽ là các web chính thức của các trường đại học, các cổng thông tin của chính phủ Canada…

Nhiều sinh viên quyết định kiếm thêm nguồn tài chính từ việc tham gia vào làm trợ lý nghiên cứu hay trợ giảng. Khi làm các công việc này, bạn có thể được chi trả toàn bộ hoặc một phần học phí.

Với tư cách là một trợ giảng, bạn sẽ hỗ trợ giảng viên với chương trình Đại học trong trường, dạy một hoặc nhiều hơn một section của khóa học, thực hiện thí nghiệm, làm việc theo giờ của văn phòng và chấm điểm bài kiểm tra của sinh viên Đại học. Để trở thành trợ giảng, bạn cần phải chứng minh được bạn rất giỏi và hiểu khóa học này cùng việc có khả năng giúp sinh viên học tập hiệu quả hơn.

Với tư cách là trợ lý nghiên cứu, bạn sẽ làm việc để giúp thành viên trong khoa (có thể là supervisor của bạn) bằng cách viết báo cáo, phân tích, thu thập số liệu, điều hành và tổ chức công việc trong phòng thí nghiệm hay văn phòng…

Phân biệt một số học vị MD, MA, MSc, BA, BSc thông dụng

Một số các từ viết tắt học vị trong tiếng Anh thông dụng bạn nên biết:

• MD – MD là từ viết tắt của cụm từ medical doctor/ physician là Bác sĩ y khoa. Đây là một học vị trong chuyên ngành y khoa rất phổ biến tại nhiều quốc gia. Những người học MD thường được học thực hành nhiều hơn là lý thuyết.
• MA – MA là viết tắt của cụm từ Master of Arts là thạc sĩ văn chương/ xã hội, họ là người chuyên về lĩnh vực khoa học xã hội như truyền thông, giáo dục, ngôn ngữ, văn học, địa lý, lịch sử và âm nhạc.
• MS hoặc MSc: MS hoặc MSc đây là từ viết tắt của cụm từ Master of Science là thạc sĩ khoa học tự nhiên. Tâm bằng này được trao cho các cá nhân sau khi hoàn thành khóa học về khoa học tự nhiên như: sinh học, hoá học, kĩ thuật, y tế, thống kê. 
• BA – BA được viết tắt của từ Bachelor of Arts Cử là nhân văn chương/ xã hội họ là những người có nghiệp vụ chuyên môn về nhân văn, văn học, lịch sử, khoa học xã hội, truyền thông và ngoại ngữ. Bên cạnh đó BA còn là từ viết tắt của Business Analyst, là chuyên viên phân tích nghiệp vụ, đây là người kết nối khách hàng với người làm kinh doanh, người làm kỹ thuật của doanh nghiệp.
• BSC – BSc (hoặc BS) là viết tắt của Bachelor of Science là những cử nhân khoa học tự nhiên. Bằng BS là tấm bằng liên quan đến những môn như kỹ thuật, công nghệ, toán học, khoa học máy tính, điều dưỡng và hóa sinh. Tuy nhiên bằng BS cũng được nhiều trường cung cấp bằng BS ở một số lĩnh vực khác như âm nhạc.
• MBA – MBA là viết tắt của The Master of business Administration  là Thạc sĩ quản trị kinh doanh.
• LLB– LLB là viết tắt của The Bachelor of Laws là Cử nhân luật.
• ME – M.Econ là viết tắt của The Master of Economics là Thạc sĩ kinh tế học.
• DBA – DBA hoặc D.B.A  là viết tắt của Doctor of Business Administration là Tiến sĩ quản trị kinh doanh.

Bạn có thể ở lại Canada sau khi sở hữu bằng cấp PhD không?

Bạn đang du học ở Canada và muốn ở lại tìm việc ở Canada, bạn có thể apply xin giấy Post Graduation Work Permit (PGWP) cho phép bạn ở lại để kiếm kinh nghiệm làm việc với thời hạn tối đa là 3 năm. Nếu bạn quan tâm đến việc trở thành permanent resident (thường trú), kinh nghiệm làm việc tại Canada sẽ giúp bạn có thêm ưu thế khi xét điểm theo chương trình Express Entry.

Xem thêm: Chính sách định cư ở Canada

ANB Việt Nam hi vọng bài viết này sẽ đem đến cho bạn những kiến thức bổ ích về bằng PhD là gì, để có bằng tiến sĩ PhD cần những gì, cũng như chương trình học để có được bằng cấp PhD tại Canada. Chúc các bạn thành công!